MORFOLOGIA ROŚLINY
ŁODYGA Sztywna, prosta, gładka lub owłosiona i tylko u nielicznych gatunków i odmian jest rozgałęziona i wtedy roślina tworzy kilka kwiatów np. u Tulipa biflora, Tulipa tarda, Tulipa praestans czy Tulipa turkestanica. Niektóre odmiany jednopędowe mają skłonność do tzw. staśmień (fascjacji). Najczęściej są one skutkiem zbyt wysokich temperatur w ciągu lata. Łodyga miewa od 7 do 75 cm.
LIŚCIE Bezogonkowe, szerokie – jajowate lub eliptyczne, albo równowąskie – lancetowate. U niektórych gatunków i odmian na blaszkach liściowych między nerwami występują ciemnopurpurowe smugi lub rysunek w postaci przerywanych, nieregularnych prostokątów. U większości gatunków jednak są szarozielone i pokryte woskowym nalotem. Liczba liści wynosi zazwyczaj 3 – 5, przy czym dolny jest zawsze największy. Niekiedy poniżej kwiatu wyrastają dodatkowe małe liście, co jest niepożądane, zwłaszcza u odmian ogrodowych, gdyż bezlistna część łodygi jest wtedy skrócona. Liście wyrastają przeważnie z cebuli, choć u pewnych gatunków i odmian wyrastają naprzemianlegle, a ich wielkość zmniejsza się wraz z wysokością pędu.
OWOCE Trójdzielne i trójkomorowe torebki, w których może znajdować się ponad 100 nasion. Jeżeli ich zbiór nastąpi w fazie odpowiedniej dojrzałości to łatwo kiełkują i dają początek nowym roślinom. Jednak tulipany rozmnaża się generatywnie wyłącznie w celach hodowlanych, ponieważ odmiany ogrodowe nie powtarzają cech rośliny matecznej. Dlatego w produkcji ogrodniczej tulipany rozmnaża się tylko wegetatywnie – przez cebulki przybyszowe.
CZĘŚĆ PODZIEMNA Jednoroczna cebula o jajowatym kształcie. Obwód cebul u niektórych gatunków może wynosić od 3 – 4 cm, a u odmian uprawnych może dochodzić nawet do 16 cm. Cebula jest zmodyfikowanym, skróconym pędem podziemnym, składającym się z piętki i kilku mięsistych, białych łusek, które są otoczone suchą łuską okrywającą. U niektórych gatunków łuska ta jest wewnątrz owłosiona, co ma chronić cebulę przed działaniem wysokich temperatur i utratą wody.
KWIAT Okwiat nie zróżnicowany na kielich i koronę. Składa się on z trzech wewnętrznych i trzech zewnętrznych listków okwiatu. Długość listków waha się od 1,5 do nawet kilkunastu cm. Listki są zwykle od strony wewnętrznej błyszczące, a na zewnątrz matowe. Mogą one być jednobarwne lub z rysunkiem. Często u podstawy listki mają inaczej zabarwioną plamę, inaczej zabarwione mogą też być ich brzegi, a także zewnętrzna strona (szczególnie trzech zewnętrznych listków). U odmian ogrodowych o kwiatach pojedynczych pojawiają się czasem dodatkowe listki, zwykle częściowo zielone. Bardzo dekoracyjne są duże pręciki otaczające okazały słupek. Jest ich 6 i podobnie jak listki są one ułożone w dwóch okółkach. Na wydłużonej i trójdzielnej zalążni słupka znajduje się trójdzielne, zaokrąglone znamię, nie występuje natomiast szyjka słupka lub jest ona bardzo krótka. Skala barw kwiatów jest bardzo bogata, są kwiaty białe, żółte, różowe, czerwone i fioletowe w najrozmaitszych odcieniach tych barw, nie ma tylko tulipanów o czysto niebieskim i czarnym okwiecie. Niektóre odmiany są wielobarwne. Niektóre kwiaty lub ich części są u niektórych odmian tulipana prawie czarne. Wynika to z tego, że w czarnych miejscach następuje mieszanie się dwóch barwników, jeden z nich absorbuje część docierających promieni świetlnych, a drugi wychwytuje pozostałe promienie, obydwa barwniki nawzajem się uzupełniają. Kwiaty mogą być pojedyncze lub pełne, a ich kształt może się zmieniać – od kubkowatych, miseczkowatych i kielichowatych do złożonych form o skręconych lub zaokrąglonych listkach okwiatu